Kunstwandeling
Centrumroute A
Lopen 5 km, 1 uur
Welkom wandelaar! Wandel je graag en wil je je laten inspireren door de culturele schatten van Uithoorn? Probeer dan eens deze route die je langs de beelden brengt die onze stad rijk is. Met een nauwkeurige beschrijving. De punten die we langsgaan, komen overeen met de punten op de digitale kunstkaart die beschikbaar is.
Dit is centrumroute A die je in ongeveer een uur van halte Centrum lijn 25 naar de halte Busstation brengt. Van daaraf pak je de tram of, als je nog energie overhebt, loop je met Centrumroute B terug naar halte Centrum. Water bij de hand? Wandelen maar.
A. Station Uithoorn Centrum
Lijn 25 vanaf Amsterdam-Station Zuid eindigt in Uithoorn bij Het Spoorhuis, vlakbij de Amstel. Een prachtige gelegenheid om even te genieten van een kopje koffie voor de wandeling begint.
- Als je er klaar voor bent loop je achter langs Het Spoorhuis de Stationsstraat op.
- Sla dan direct linksaf de Stationsstraat in. Even verderop zie je de prachtige Amstel met links de Oude Spoorbrug. Een Rijksmonument uit 1912.
- Voordat we daar komen sla je eerst rechtsaf naar Willem-Alexanderpoort.
- Verderop zie je achter het terras van Italiaans restaurant La Nuova Riva het eerste kunstwerk liggen.
B. De Trekschuit
De Trekschuit is een herinnering aan het Metselkampioenschap dat in 1985 plaatsvond. Een periode waarin het centrum in belangrijke mate vernieuwd werd maar ook in bouwstijl veranderde.
C. De Kaashandelaren
- We lopen nu weer richting Willem-Alexanderpoort, en gaan er onder door richting de Amstel.
- We komen dan op de Wilhelminakade. Daar gaan rechtsaf. Vanaf het voorjaar zijn bij mooi de terrassen vol en nodigen uit voor een plek met uitzicht op de haven van Uithoorn.
- De Wilhelminakade gaat over op het Marktplein met rechts de Bibliotheek en de vele restaurants.
- We arriveren dan bij het voormalige gemeentehuis van Uithoorn waar nu Geniet aan de Amstel zit. Daar zien we de volgende twee kunstobjecten.
De Kaashandelaren van Kees Verkade (1941 - 2020)
Voor zuivelproductie was Uithoorn een van de voornaamste dorpen van de regio. Het rivierdorp was toen voornamelijk per boot te bereiken. In 1906 begon de Condensed Milk Company met de productie van gecondenseerde melk. Later overgenomen door de Campina Melkunie. Deze sloot in 1997 de deuren.
De kaas- en botermarkt op donderdag dateert van 1858, de graan- en zaadmarkt op vrijdag van 1876. De veemarkt op woensdag werd in 1919 samengevoegd met de kaasmarkt. Deze kaasmarkt eindigde in 1960. Het beeld is gemaakt door Kees Verkade en op 29 augustus 1981 door de Willem Meindert de Hoop Stichting aangeboden aan Uithoorn.
De Barmhartige Samaritaan
Even verderop aan de muur van het voormalig stadhuis hangt een plaquette van kunstenaar Piet Peters (1889-1950). Hij was kunstschilder, keramist en beeldhouwer.
De gebakken plaquette toont in reliëf twee mannenfiguren, waarbij de een van zijn ezel is gestapt om de ander te ondersteunen. In de rechterbovenhoek is het wapen van Vierlingsbeek geplaatst, linksonder het wapen van Uithoorn. Op de achtergrond zijn verwoeste huizen te zien. Bovenaan is een banderol geplaatst met de tekst:
‘ALS DANK VOOR UWE HULP IN ONZE NOOD VAN OORLOGSGETROFFENEN’
D. Koningin Wilhelmina
- We gaan rechtsaf de Pr. Irenelaan in en komen langs de Marktkraamwinkel.
- Doorlopen tot het park en daar rechtsaf de Oranjelaan in.
- Aan het het eind weer links af de Emmalaan in. Daar komen we aan bij twee beelden.
Levenskracht - Sjra Schoffelen
Het kunstobject staat in het Oranjepark waar we nu staan. Dit bronzen kunstobject uit 1967 waarin menselijke figuren centraal staan, is van Sjra Schoffelen (geboren 1937). Het toont een grote mate van expressiviteit, ritme, beweging en groei, zoals veel van zijn werk uit die tijd.
Het kunstobject bestaat uit drie delen die een confrontatie aangaan. De twee buitenste delen omsluiten als het ware het derde deel dat de kern vormt. Deze kern probeert boven de twee andere delen uit te stijgen. In dit groeiproces zijn de verschillende delen onmisbaar voor elkaar.
Koningin Wilhelmina - Charlotte van Pallandt ( 1898-1997)
Op de hoek van de Emmalaan en de Prins Hendriklaan zien we het bronzen kunstobject van Koningin Wilhelmina staat in een onverzettelijke houding te kijken naar alles wat zich afspeelt in de Emma- en de Julianalaan. Hoe symbolisch: dicht bij haar moeder Emma en haar dochter Juliana wat meer losgelaten. Drie koninginnen met elkaar verbonden als Oranjes in een eens zo koninklijke wijk.
Het kunstobject is geschonken door het burg. Kootfonds ter gelegenheid van de opening van het nieuwe gemeentehuis.
E. Aarde en Water II
- Via de Prins Hendriklaan lopen we langs het Oranjepark terug naar de Pr. Irenelaan.
- We gaan linksaf en komen dan bij het volgende beeld. Het staat in het park aan je linkerhand.
Aarde en Water II - Nic Jonk (1928 - 1994)
Dit kunstobject is een gedenkteken ter gelegenheid van het bevrijdingsfeest in 1980 (35 jaar).
In dit bronzen beeld op een hardstenen sokkel zijn een vrouwenfiguur en een dolfijn (of andere grote vis) te herkennen. Het is gesigneerd ‘Nic Jonk 1976’. De sculpturen van deze beeldhouwer zijn duidelijk herkenbaar door hun ‘aaibare’ ronde vormen.
F. De Roode Vos
- Loop richting de Dorpsstraat, langs de Vomar.
- Ga rechtsaf Dorpsstraat in, verderop zie je het Amstelplein.
- Sla daarvoor linksaf naar de smalle Amstelstraat in.
- Weg vervolgen naar het Irenepad.
- Neem de voetgangerstunnel. Die loopt onder de Kon. Máximalaan door.
- Het Irenepad draait naar rechts en wordt de Schans.
- Sla linksaf naar de Schoolstraat. Je bestemming vindt je rechts.
De Roode Vos - Gerard van Hulzen (1946 - 2015)
Aan de verdwenen tabaksindustrie van Uithoorn herinnert nog het beeldje De Roode Vos aan de Schans tegenover het Rechthuis. Een soortgelijk beeldje sierde ooit de gevel van de Uithoornse tabaksfabriek. De Roode Vos was de merknaam van pruimtabak.
G. Het Gezin
- Loop naar het westen op de Schoolstraat.
- Sla rechtsaf om op de Schoolstraat te blijven.
- Ga rechtdoor met het Amstelplein aan de rechterzijde.
- Steek de Laan van Meerwijk over.
- En sla rechtsaf naar de Korte Boterdijk.
- Je vindt het beeld aan de rechterzijde naast het gemeentehuis.
Het Gezin - Cor Hund (1915 - 2008)
Cor Hund werd in 1939 opgeroepen voor militaire dienst en werd na de capitulatie enige tijd krijgsgevangene. Na 1942 legde hij zich abrupt toe op de beeldhouwkunst om zichzelf uit te dagen. In 1948 werd hij lector aan de Amsterdamse rijksacademie, vanaf 1962 was hij buitengewoon hoogleraar.
Cor Hund maakte diverse kunstwerken voor de openbare ruimte, maar ook klein werk, tekeningen en penningen. Een van de beeldjes, Saidjah en Adinda op een waterbuffel (figuren uit de Max Havelaar), is ook door Cor Hund uitgevoerd in brons en in Uithoorn geplaatst.
Gemeentewapen Uithoorn
Aan de gevel van het gemeentehuis is nog het vernieuwde wapen van Uithoorn te zien. De verandering van het wapen is het opnemen van een watergolf die de Amstel symboliseert en de afbeelding van een roos die staat voor de sierteelt van De Kwakel. Uithoorn en De Kwakel vormen samen de gemeente Uithoorn. In De Kwakel zelf bevindt zich het Dorpshuis De Quakel.
Verkorte route langs Zijdelmeer
Je kunt nu de verkorte route langs het Zijdelmeer kiezen. Je mist dan wel 4 kunstobjecten. Deze optie bevat een prachtige wandeling over de Boterdijk en tussen april en oktober kun je op de eerste zondag van de maand een bezoek brengen aan een verrassende heemtuin!
Deze tuin aan de Boterdijk is vernoemd naar de laatste bewoner, Bram de Groote. Hij legde de tuin aan als Engelse landschapstuin, maar geleidelijk aan werd het een heemtuin met gebiedseigen plantensoorten. De bijzondere bomen zijn altijd bewaard gebleven. De tuin is open van 13.00 tot 16.00 uur. De ingang is bij de werkschuur van Landschap Noord-Holland aan de Elzenlaan. Daar kun je je fiets stallen. De toegang is gratis.
- Loop de route over de Boterdijk tot aan de Elzenlaan.
- Sla rechtsaf de Elzenlaan in.
- Vervolg die tot aan de Watsonweg.
- Steek de Watsonweg over en ga aan de overzijde rechtsaf.
- Loop door tot je bij (H) Staalplastieken komt.
- Pak daar de slotroute weer op.
Meerwijkroute
Echte kunstliefhebbers kiezen voor het verlengde deel door Meerwijk, richting De Kwakel. De wandelduur blijft vrijwel hetzelfde.
- Je vervolgt je route op de Korte Boterdijk, richting de Kofschip.
- Sla linksaf naar de Kofschip
- Sla rechtsaf richting de Laan van Meerwijk
- Sla linksaf richting de Laan van Meerwijk
- Als je terug bent op de Laan van Meerwijk ga je rechtsaf.
- Loop door tot een flauwe bocht naar rechts. Daar zie je aan je rechterhand het volgende beeld.
Drie uit Steen - Gerard Höweler (1940 - 2021)
Het kunstobject bestaat uit drie stenen de grootste is okergrijs en weegt circa 1.300 kg, de middelste is grijs-zwart met grote witte vlekken en weegt 700 kg de kleinste is licht roodbruin en weegt 600 kg.
- Volg dan weer de Laan van Meerwijk tot je even voorbij Elbe, links in het water, de Waternimpf ziet.
Waternimpf - Ria van Vught (1945)
Het kunstobject is in het kader van een beeldenroute door Meerwijk geplaatst. (rond 1989). De beelden van Lia van Vugt zijn niet primair vanuit de natuur gedacht, het zijn zelfstandige objecten die hun eigen regels volgen. De belangrijkste regel is dat het beeld van alle kanten bekeken kan worden, van onderen, van boven, van opzij. Het gaat erom hoe het beeld ingrijpt in de ruimte eromheen. Van Vugt streeft naar een zekere ‘abstractie’. Dit is een gevolg van haar streven om een autonoom beeld te creëren, een beeld dat onafhankelijk is van een voorgeschreven context en dat zichzelf als referentie heeft.
- Volg weer de Laan van Meerwijk tot je rechts scholengemeenschap De Eendracht ziet.
Olifant - Ella van Veen (1945)
Het kunstobject staat op het speelplein. Veelzijdig speelplastiek in de vorm van een olifant. De opening in de slurf is een knikkerpotje, bij zijn staart kan een springtouw ingehaak worden (en is er een hand minder nodig bij het touwtje springen), in zijn rug zit een groot gat om een bal in te gooien or doorheen te kruipen.
Ze heeft haar opleiding gevolgd aan de Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam. Ella is bekend van onder andere het Indiëmonument in het Broersepark te Amstelveen en het Herdenkingsmonument voor Indië- en Korea-militairen Muur van Stilte op begraafplaats Beukenhof in Schiedam. Ook het monument Gordel van Smaragd op begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam is van haar hand.
Naar 'In Balans'
We gaan nu naar het laatste beeld in Meerwijk. Je volgt daarvoor Laan van Meerwijk die overgaat in de Polderweg.
- Volg de Polderweg tot deze naar links afbuigt.
- Jij gaat rechtdoor de Blauwe Gans op.
- Daarna rechtsaf de Grauwe Gans af tot je linksaf kan.
- Daar ga je de Korte Polderweg op.
- Ongeveer op de helft zie je het beeld links in het water.
In Balans - Rob Cerneüs (1943 - 2021)
Kunstobject van een man, die een vrouw bij haar middel omhoog houdt. Het kunstobject is ter completering van de nieuwbouw in Meerwijk geplaatst. Het kunstobject is onthuld op 3 december 1997 en staat in het water aan de Korte Polderweg.
Van 2009 tot en met 2013 maakte Rob Cerneüs voor RTV Noord-Holland de kunstrubriek Uit de Kunst voor het programma Van Zuks Dus. Daarin ging hij samen met verslaggever Ron Flens langs bij kunstenaars, tentoonstellingen en musea. In 2011 wijdde RTV Noord-Holland een tweedelige documentaire aan Cerneüs en zijn werk.
H. Staalplastieken
Na In Balans komen we vanuit de Korte Polderweg aan op de Watsonweg. Hier combineren we weer de route als je over langs het Zijdelmeer gelopen hebt.
- Volg de Watsonweg tot de hoek met de Kon. Máximalaan.
Staalplastieken - Josje Regout
Het kunstobject is ontworpen en geplaatst naar aanleiding van de bouw van het huidige gemeentehuis. De kleuren van de driehoeken waren passend bij het kleurgebruik van het originele ontwerp van het gemeentehuis (wit-rood-geel-blauw). In 2022 zijn de driehoeken verplaatst naar de Watsonweg waar ze door meer ruimte beter tot hun recht komen. Reden van de verplaatsing was dat het dorpscentrum gerenoveerd werd en er geen plek meer was voor een dergelijk groot kunstwerk.
De kunstenares woont in Noorden en kweekt tegenwoordig oude appelrassen.
I. Moeder en kind
We zijn beland bij de laatste etappe van deze wandelroute. Daarvoor steken we de Kon. Máximalaan over naar de Zijdelweg.
- We moeten aan de rechterzijde zijn.
- Loop door tot aan de Den Uyllaan.
- Die gaan we rechtsaf in en stappen door tot de Beellaan.
- Langs de Den Uyllaan staan twee beelden.
Moeder en Kind - Ek van Zanten (1933)
Van Zanten volgde vanaf zijn vijftiende een opleiding aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam, waar hij les had van onder anderen Piet Esser. Een van zijn klasgenoten was Jan Wolkers. Hij kreeg in 1953 een beurs voor een vervolgstudie aan de École Nationale d’Architecture et des Arts Décoratifs (Hogere School voor Beeldende Kunsten) in Brussel. In 1955 deed Van Zanten mee aan de derde editie van de internationale beeldententoonstelling in Park Sonsbeek, met zijn beeld Dame in Stoel. Hij won dat jaar de Prix de Rome, waardoor hij in staat werd gesteld twee jaren in Rome te werken. Terug in Nederland woonde hij in eerste instantie in Amsterdam en vanaf 1961 in Naarden. Hij ontving in 1963 de Cultuurprijs van de gemeente Hilversum voor zijn beeld van Europa en de stier. Naast zijn werk als beeldhouwer, was Van Zanten 1971-1988 parttime docent aan Academie Minerva in de stad Groningen.
De Speerwerper- Arthur Spronken (1930 - 2018)
Spronken was een zoon van Jan Nicolaas Spronken, sigarenfabrikant en Bertha Hertz. In zijn jeugd werd Spronken zowel beïnvloed door de paardenliefhebberij van zijn vader en grootvader, als door de beeldhouwer Paul Schmalbach, waar hij figuren in hout sneedt. Hij werd klaargestoomd voor de handel, maar ging uiteindelijk naar de Kunstnijverheidsschool in Maastricht, waar hij onder anderen les kreeg van Charles Vos en Harry Koolen. Hij studeerde hier van 1948 tot 1952 en vertrok daarna voor een jaar naar Milaan om stage te lopen aan de Accademia di belle Arti di Brera. Daar kreeg hij onder andere les van Marino Marini, een specialist op het gebied van paarden in de beeldhouwkunst.
Uithoorn Busstation - halte tramlijn 25
Hier eindigt onze wandelroute langs de kunstobjecten van Uithoorn-Centrum.
- Op de Den Uyllaan lopen we nog een stukje door naar de Beellaan.
- We gaan die linksaf in.
- We vervolgen de Beellaan tot het Cort van der Lindenplein.
- Daar gaan we rechtsaf en stoppen bij het Busstation Uithoorn.
Je kunt nu de tram 25 nemen terug naar Amstelveen of Amsterdam. Je kan ook deze wandelroute verlengen met de Kunstroute Centrum B (binnenkort beschikbaar). Deze route langs nog meer kunstwerken brengt je terug naar halte Centrum van Uithoorn.